Türkiye’nin gözü 14 Mayıs’ta yapılacak genel seçimlere odaklanmışken, bankacılık kesimi de seçim takviminin netleşmesiyle birlikte hareketlendi. Ticari kredi faizinin akabinde artık de gereksinim kredi faizi yükselişe geçti. Merkez Bankası haftalık dataları muhtaçlık kredilerinde 17 Mart itibariyle sert bir yükseliş yaşandığını gösteriyor. Kimi bankalar aylık gereksinim kredi faizini yüzde 3,65’e kadar yükseltirken Merkez Bankası ortalamasına nazaran, 17 Mart itibariyle gereksinim kredi faizi yıllık yüzde 30,35’e çıktı. Bu muhtaçlık kredisi faizi 2023 yılının ikinci en yüksek muhtaçlık kredisi faizi düzeyi oldu.
70 BİN LİRAYA KADAR MUAF
Oysa Merkez Bankası 10 Mart’ta uygulamaya aldığı ve 13 Mart itibariyle tekrar düzenlediği regülasyonuyla bankaların muhtaçlık kredi faizinde belirli oranı aşmaları durumunda ek menkul değer tesisi mecburiliği tanımladı.
Daha evvel ticari kredi faizlerine getirilen ve artık muhtaçlık kredileri için de uygulanan düzenlemeyle Gereksinim kredilerinden faiz/kâr hissesi oranı Merkez Bankası’nca ilan edilen yıllık bileşik referans oranın 1.8 ile 2.0 (dâhil) katı ortasında olanların birinci kademede yani yüzde 20 oranında, 2.0 katından yüksek olanların ise ikinci kademede yüzde 90 oranında menkul değer tesisine tabi olması kararlaştırıldı.
Bundan sonra ise bankacıların yaptığı hesaplamalara nazaran gereksinim kredisi faizi yüzde 18,6’yı aştığında yüzde 20, yüzde 20,6’yı aştığında ise yüzde 90 oranında ek menkul değer alım mecburiliği oluşacak. Lakin 70 bin liraya kadar olan muhtaçlık kredileri menkul değer tesisinden muaf tutuldu.
KREDİLERDEN “RÖLANTİ” MODU
Veriler bankacılık dalında ortalama gereksinim kredisi faizinin Merkez Bankası’nın neredeyse yüzde 90 oranında ek menkul değer tesisi mecburiliği getirdiği faiz oranından 10 puan daha yüksekte olduğunu ortaya koyuyor. Bankacılık kesimi kaynakları bir müddettir yüzde 29-30 düzeyinde bulunan gereksinim kredisi faizinin bilhassa kamu bankalarının da ilgisinin artmasıyla mart ayı başında yüzde 26’nın altına gerilediğini hatırlattı.
Ancak kaynaklar akabinde Merkez Bankası’nın gereksinim kredisi faizine yönelik ek menkul değer tesisi mecburiliği geldiği ve seçim takvimi netleştiğine işaret ederek ABD’deki banka batışı ile akabinde ABD ve Avrupa’da bankacılık kesimindeki telaşın de tüm bunlara eklendiğini lisana getirdi.
Tüm bu aksiliklerin ve belirsizliklerin üst üste gelmesinin esasen regülasyonlar nedeniyle bilanço idaresinde zorluk çeken bankacılık bölümünü daha da isteksiz hale getirdiğini vurgulayan bankacılık kesimi kaynakları net faiz gelirinin negatif olmasının da kredi iştahını kestiğini vadeleri ise kısalttığını vurguladı. Bilhassa seçimden sonra sonuca nazaran ya regülasyonların ya da belirsizliğin kalkmasının beklendiğini kaydeden bankacılık bölümü kaynakları, risk almak yerine bankaların bu periyoda kadar kredilerde kendilerini rölantiye aldıklarını tabir etti.
GECİKME FAİZİ YÜZDE 1,66 SEVİYESİNDE
BDDK dataları de iştahın süratle azaldığını ortaya koyuyor. BDDK’nın haftalık bankacılık bilgileri TL cinsi gereksinim kredi hacminin 17 Mart haftasında bir evvelki haftaya nazaran yalnızca yüzde 0,26 büyüdüğünü ve 795 milyar 21 milyon liraya yükseldiğini gösteriyor. Halbuki ki 24 Şubat haftasında bir evvelki haftaya nazaran muhtaçlık kredi hacminde büyüme yüzde 5,81, 3 Mart haftasında yüzde 1,83, 10 Mart haftasında ise yüzde 2,28 olmuştu. Bankalar muhtaçlık kredilerinde frene basarken tüketiciler de devayı bu yılın tamamında olduğu üzere kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarında buldu. Merkez Bankası’nın faiz indirimleri nedeniyle kredi kartı ve KMH faiz oranları yüzde 1,36, gecikme faizi ise yüzde 1,66 düzeyinde bulunuyor.
Tüketici kredilerinde geçen hafta taşıt ve konut kredisi faizlerinde de hafif bir kıpırdanma yaşandı. Taşıt kredi faizi 0.45 puan artışla yüzde 25,17’ye, konut kredisi faizi de 0.10 puan artışla yüzde 16,5 düzeyine çıktı.
İHTİYAÇ KREDİSİ FAZİSİ ARTTI
Merkez Bankası bilgilerine nazaran TL mevduat faizlerinde en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizinde 17 Mart haftası itibariyle oran yüzde 27,64. Böylelikle 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi geçen yılsonuna nazaran 3.47 puan yükseldi. Toplam mevduat faizi ise yüzde 19,51, bu oran da geçen yılsonuna nazaran 0.95 puan yükseldi. Muhtaçlık kredisi faizinde ise durum bilakis işledi. Gereksinim kredisi faizi yılsonuna nazaran 0.97 puan arttı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran TL cinsi taksitli ticari krediler geçen hafta hafif de olsa hareketlendi. Bir evvelki hafta yani 10 Mart haftasında ticari kredi faizi sert yükselmiş kredi hacmi büyümesi de olumsuz etkilenmişti. 17 Mart haftasında ise TL kredi faizi 1.49 puan düşerek yüzde 14,68’e geriledi, kredi kart ve kredili mevduat hariç TL ticari kredi faizi ise 1.82 puan azalarak yüzde 14,28’e düştü. Bu faiz düşüşü haftalık kredi hacminin büyümesinde ivmenin artmasına neden oldu ve 17 Mart haftasında kredi hacmi yüzde 1,23 arttı. TL cinsi taksitli ticari kredi hacmi 714.7 milyar liraya çıktı.
patronlardunyasi.com
