Alman iktisat gazetesi Handelsblatt, Türkiye’nin sarsıntı bölgelerinin tekrar yapılanması için sermaye piyasalarından toplamak zorunda olduğu paranın, enflasyonu daha da artırabileceğini yazdı. Gazete, 2024 yılından evvel toparlanma olmayacağını lisana getirdi.
Türkiye’nin sarsıntıyla birlikte baş gösteren ekonomik kayıplarını ele alan gazete, haberinde Türkonfed ve ABD bankası Goldman Sachs ve Orta Doğu Enstitüsü’nün görüşüne de yer verdi. Gazete, ulusal gelirin yüzde 14.3’üne katkıda bulunduğu Türkiye’nin güneydoğusunda tarımın ehemmiyetine dikkat çekti. Handelsblatt, Türkiye’nin ihracatının yüzde 8.7’si bu bölgeden yapıldığını, bu ihracatın büyük bir kısmının yalnızca sarsıntıdan en fazla etkilenen vilayetlerden biri olan Gaziantep’ten yapıldığını belirtti.
lman gazete haberinde özetle şu tabirlere yer verdi:
“Özel Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Derneği (Türkonfed), sarsıntının toplam ziyanının 84 milyar dolara kadar çıkabileceğini varsayım ediyor. Türkenfed’e nazaran, Türkiye zelzele nedeniyle gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 1,2’sine denk gelen yaklaşık 10 milyar dolar kadar ekonomik güç kaybedecek. Ayrıyeten hasarlı ve yıkık binalar nedeniyle 70 milyar dolar, çalışma saati kaybı nedeniyle de yaklaşık üç milyar dolar kayıp yaşanacak.
ABD’nin önde gelen bankalarından Goldman Sachs da Türkiye’nin zelzele nedeniyle ekonomik gücünün yaklaşık yüzde birini kaybetmesini bekliyor. Son olarak, ulusal iktisat korona pandemisinden sonra yılda yüzde 11,4’e varan oranlarda büyüdü. Analistler 2023 yılı için ulusal iktisadın yüzde 3 ila 3,5 oranında büyümesini bekliyorlar.
Türkiye’nin farklı bölgeleri ekonomik olarak güçlü bir formda iç içe geçmiş durumda, bu nedenle ulusal seviyede de olumsuz tesirlerden korkuluyor. Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü analistleri bir tahlilde ‘Toparlanma kademeli olacak ve 2024’ten evvel olmayacak’ diye yazdı. Analistlere nazaran yüzde 2 ila 2,5 ortasında bir büyüme kaybı mümkün.
Ancak yine yapılanma yeni ekonomik faaliyetleri de tetikliyor. Bu da iktisada verilen zararın bir kısmını hafifletebilir. Görece süratli bir toparlanma için bir öbür argüman da Türk iktisadının değerli kısımlarının hala sağlam olması. Örneğin, ülke için değerli bir döviz kaynağı olan turizm bölgeleri zelzeleden etkilenmedi.
Deprem bölgesinde bile altyapının tamamı yıkılmadı. İskenderun’daki liman, barajlar, değerli petrol boru sınırları ve havaalanları üzere kimi ana ulaşım yolları sağlam kaldı.
TÜRK HÜKÜMETİ DAHA AZ ALTIN İTHAL EDİYOR
Bloomberg haber ajansına konuşan bir yetkili, Türkiye’nin zelzelelerin ekonomik tesirini hafifletmek için acil durum planının bir kesimi olarak kimi altın ithalatını askıya alacağını söyledi. Türkiye, yükselen enflasyona ve liranın düşüşüne karşı bir müdafaa olarak kıymetli metale yatırım yapıyor.
Depremler dizisinin para siyasetini nasıl etkileyeceği şimdi meçhul. Her halükarda, Türkiye’nin tekrar yapılanma için sermaye piyasalarından toplamak zorunda olduğu para, ülkedeki enflasyonu daha da körükleyebilir.
